دلفان لرستان از دیرباز با داشتن روغن حیوانی مرغوب ومعطر زبانزد بوده و مسافران با سفر به این دیار فرآورده دامی را به عنوان سوغات و تحفه به ارمغان می‌برند.

وجود مراتع و چمن زارهای مرغوب، کوههای انباشته از پوشش جنگلی مناسب و گونه‌های گیاهی معطر موجب شده که روغن حیوانی تولیدی عشایر و دامداران دلفان از مرغوب‌ترین روغن‌های حیوانی کشور باشد.

روغن حیوانی دستاورد دیرینه زنان سخت کوش عشایر است که پس از جمع‌آوری شیر گوسفندان، آن را درون یک دیگ بزرگ ریخته و می‌جوشانند.

پس از مدتی آن را از روی آتش برمی‌دارند و تا کمی ولرم شود و با اضافه کردن مقداری مایه ماست، شیر را خوب هم می‌زنند و در جای مناسب آن را خوب می‌پوشانند.

تاریخ : 9 اردیبهشت 1394

از راست به چپ : محمد علی پور - محمد مهدی قاسمی - مجتبی بدری

آقای رضا رحیمی(دبیر ورزش) به همراه بچه های دبستان شهید یوسفی در طاق بستان

از راست به چپ : حسن نوری(پایه ششم) و آرمین خیری(پایه پنجم)

واژه "جشن" ، از از یَسنَ Yasna اوستایی است که برابر با ستایش کردن است، در پهلوی بگونه "یَزِشن" (ش ساکن) آمده است و در پارسی نو به جشن دگرگون شده است.
در فرهنگ ایرانیان باستان؛ جشن و شادی خردمندانه بسیار نیکو شمرده میشده، چرا که نشانگر شادمانی و ستایش و سپاسداری آدمیان از آفریننده یکتا، و کوشش بسوی راستی و پاکی بوده است. مویه و زاری و افسردگی در فرهنگ ایرانیان باستان بسیار ناپسند و اهریمنی بوده است؛ زیرا افسردن و زاری کردن نشانه ناخرسندی از آفرینش پروردگار و داده های او و ایستادگی در برابر رایمندی و پادشاهی آرمانی خداوند بر کیهان شمرده میشده است. در سخنان باستانی میشنویم که: "وای بر زمینی که در آن مویه کنند."

ایرانیان باستان از روزگار پیش از اشوزرتشت، بر رویدادهای کیهانی بسیار ارج مینهادند و بیشتر جشنهای ایرانی بر پایه یک رویداد کیهانی یا یک رخداد بزرگ زمینی بوده است.
بزرگترین جشن امروز ایرانیان، نوروز، خود گواه این سخن است، که از دیدگاه ستاره شناختی، برابر با روز آغاز بهار، و همزمان با برابری بهاری (اعتدال ربیعی) میباشد و جشنی بسیار باستانی است. پیش از این درباره نوروز و پیشینه آن بسیار سخن گفتیم.
نامهای جشنهای باستانی هر ماه و برابرنهادِ تاریخ امروزیشان در گاهنامه خورشیدی و میلادی در زیر آمده است:
(فروردینگان)=بزرگداشت درگذشتگان: ۱۹ فروردین برابر با 8 آوریل Farvardin-gaan = 8th April
(اردیبهشتگان)=روز بزرگداشت همه آتشهای جهان:۲ اردیبهشت در گاهنامه کنونی ایران برابر با 22 آوریل 22nd April Ardibehesht-gaan=
(خردادگان)=روز بزرگداشت رودها و دریاها: ۴ خرداد برابر با 25 مه Khordaad-gaan = 25th May
(تیرگان)=جشن آب پاشان و بزرگداشت باران، همچنین روزی که آرش با پرتاب تیر مرزهای ایران با توران را مشخص کرد:: ۱۰ تیرماه برابر با اول جولای Teer-gaan= 1st July
(امردادگان) ۳ امرداد برابر با 25 جولای ): از پیشینه و چگونگی برگزاری این جشن اطلاع زیادی در دست نیست اما هنوز زرتشتیان آنرا برگزار می کنند و به نیایش و شادی می پردازند Amordaad-gaan= 25th July
(شهریورگان) ۳۰ امرداد برابر با 21 آگوست: این جشن هم همانند امردادگان، نمیدانیم در زمان باستان چگونه برگزار میشده. اما هنوز هم جشن گرفته میشود. Shahrivar-gaan = 21st August
(مهرگان)= ارجمندترین جشن باستانی پس از نوروز، روز پیروزی کاوه آهنگر بر ضحاک و روز آغاز نیمه سردِ سال و برداشت خرمنهای کشاورزی: ۱۰ مهر برابر با دوم اکتبر Mehr-gaan = 2nd October
(آبانگان)= روز بزرگداشت جویبارها و رودها و کاریزها (قناتها): ۴ آبان برابر با 26 اکتبر Aabaan-gaan = 26th October
(آذرگان)= روز نیایش آتش پاک کننده، یکی از چهار آخشیج (عناصر چهارگانه): ۳ آذر برابر با 24 نوامبر Aazar-gaan = 24th November
(دیگان)= روزهای بزرگداشت آفرینش: ۲۵ آذر، ۲ و ۹ دی (سه روز از ماه بنام دی=(آفریننده؛ خدا) بوده است پس سه روز از ماه دی جشن گرفته می شده) برابر با 16 دسامبر ، 23دسامبر ، 30 دسامبر Day-gaan = 16th, 23rd , 30th December
(بهمنگان) = روز بزرگداشت اندیشه نیک: ۲۶ دی برابر با 16 ژانویه Bahman-gaan = 16th January
(اسفندگان)= روز بزرگداشت زن و زمین، روز عشق و مهر(جشنی باستانی که جشن ولنتاین امروز با آن از نظر تاریخ برگزاری همخوانی دارد و چه بسا سرچشمه ولنتاین به این جشن برسد.): ۲۹ بهمن برابر با 18 فوریه Spandaarmaz-gaan =18th February

امروزه جشنهای مهرگان، تیرگان، و سپندارمذگان همچنان به گستردگی برگزار می شوند.
افزون بر جشنهایی که گفتیم، جشنهای دیگری هم برگزار می شده است که یکی از بزرگترین آنها (جشن سده) در دهم بهمن ماه برابر با سی ام ژانویه است و ارج آن کمتر از نوروز نبوده است. پژوهشهای گوناگون درباره چراییِ نامگذاری این جشن انجام گردیده، برخی بر این باورند "سَدَه" در زبان اوستایی به معنای برآمدن و بالا آمدن خورشید است. برخی نیز کویند که در این جشن 100 روز از آغاز زمستان بزرگ باستانی گذشته است و بدین روی سده خوانده میشود. چرا که با در دید گرفتن آب و هوای روزگار باستان، زمستان بزرگ از پایان مهر آغاز میشده و پنج ماه بدرازا می کشیده است. برخی دیگر همچون در شاهنامه فردوسی بزرگ؛ باور آنست که سده گرامیداشت روزیست که آدمی آتش را کشف کرد. برخی نیز می گویند در این شب ستاره گرما به زمین می‌آید و پس از سده کمر سرمای زمستان می شکند و زیستبوم برای بهار آماده می شود. Sadeh= 30th January

گاهنبارها
گروهی از جشنها نیز بوده اند که به آنها (گاه انبار؛گاهَنبار Gaahanbaar ) می گفته اند. هر گاهنبار در چند روز برگزار می شده است. گاهنبارها جشن های بسیار باستانی هستند و از روزگاری بیادگار مانده اند که نیاکان ما تازه کشاورز شده بودند کاشت و داشت و برداشت خرمن انجام میدادند و برای زمستان بزرگ آنها را انبار می کردند، و زندگی و مرگ مردمان از وابستگی به شکار و گردآوری دانه ها و میوه ها،به گونه ای آرمانمَند(=هدفمند) به کشت و کار بر پایه دانش و آزمودگی و برنامه دگرگون گردیده است.
پسان، در روزگار پس از اشو زرتشت این جشنهای باستانی،بافتار تازه ای پیدا کرده و به جشنهای بزرگداشت آفرینش دگرگون گشتند. در این زمان، در هنگام گاهنبارها مردم خوراک و نوشیدنی میان نیازمندان پخش می کرده اند و به آن (meyazd مِیَزْد= که خوراک بوده مانند نان و آش و ...، zohrزوهْر= که نوشیدنی بوده مانند شیر و شربت و ...) میگفته اند که سرچشمۀ همان آیینی است که امروز آنرا (نذر و خوراک نذری) می گویند.
هر گاهنبار در پنج روز جشن گرفته میشده است، چنانکه امروز نیز بهمین گونه بزرگ داشته میشود.

Maidh-yo-zarem مَیدْیوزَرِیم: نخستین گاهنبار روز پانزدهم اردیبهشت ماه(پنجم ماه می)، نیمه بهار یا چهل و پنجمین روز از اول سال که گویند در آن آسمان آفریده شد. (5th May)
Maidh-yo-shema : مَیدیوشِمَ: روز پانزدهم تیر ماه (ششم جولای) صد و پنجمین روز سال که گویند در این روزها آب آفریده شد. (6th July)
Paiti-shahem پَـیْته‌شَـهِیم: روز سی‌ام شهریور ماه صد و هشتادمین روز سال که باور آنست که در این روزها زمین آفریده شد. (21st September)
Ayaa-threma. اَیاثْرِمَ: سی‌ام مهر ماه دویست و دهمین روز سال که در آن گیاه آفریده شد. (22nd October)
Maidh-ya-rem مَیْدیارِم: بیستم دیماه دویست و نودمین روز سال که جانوران آفریده شدند. (10th January)
Hamas-path-maedem هَـمَـسْپَـتْمَـدِم: آخرین روز سال یعنی سیصد و شصت و پنجمین روز سال (برابر با نوزدهم مارس)، که وَهیشْتْواشْت گاه (یا: وَهیشتُ ایشتی) می‌نامند است که مردمان آفریده شدند. این گاهنبار در پنجۀ دزدیده یا بهیزک( 5 روز پایان سال که از روزهای سال شمرده نمیشده است) برگزار می شده. (19th March)

استفاده دانش آموزان دبستان شهید یوسفی از لپ تاپ مجتمع شهید مرادی

گویش لری خرم‌آبادی با لکی و کردی جنوبی به عنوان همسایگان قدیمی در عین تفاوت دارای قرابتهای زبانی زیادی هستند. در زیر تعداد محدودی از واژگان مشترک بسیار زیاد این گویش‌ها به همراه معادل‌های فارسی آنها آورده شده‌است.

منابع گوناگون نظرهای گوناگونی را در مورد تبار زبانی لکی ارائه می‌دهند. چنین به نظر می‌رسد که روند اخذ هویت کردی که از سده‌ها پیش مردم گوران مناطق اردلان (به مرکزیت سنندج) و سرزمین کرمانشاه در بر گرفت، در منطقه لک‌نشین تکمیل نشده و باعث مناقشه‌آمیز بودن موضوع تعلق قومیتی لک‌ها شده‌است. نتیجتاً چنین به نظر می‌رسد که لکی از هر دو زبان کردی‌تبار و لری‌تبار عناصری داراست. با توجه به شباهت بسیار زیاد زبان لکی به پهلوی باستان می‌توان نتیجه گرفت که لکی از بازماندگان زبان مادی است. ایل لک بالاوند ایرانی تبار شامل طوایف بالاوند، اولادها، کاوشوند،خلفوند، بهمنیا روند، پیراحمدوند، لروند کلهر و راجیوند که در منطقه هلیلان و زردلان ساکن هستند از تیره های قدیمی و بومی منطقه و از اعقاب طوایف ساسانیان هستند و بعضی معتقدند که از نسل بهرام گور و به احتمال قوی دارای آیین زرتشتی بوده اند.

نظریه کردی‌تبار

گویش‌های جنوبی کردی یا (جنوب شرقی) شامل تعداد زیادی لهجه‌های منفرد و متفاوت نظیر (کرمانشاهی، کلهری، سنجابی، لکی فیلی) در استانهای کرمانشاه، کردستان، ایلام و لرستان در غرب ایران و نیز در شرق عراق می‌باشند.

دانشنامه بریتانیکا لکی را لهجه‌ای از زبان کردی نام می‌برد. و شماری دیگر از منابع نیز لکی را در شاخه زبان‌های کردی از شاخه زبان‌های ایرانی‌تبار غربی قرار داده‌اند. در کتاب "دائرةالمعارف اسلام" آمده‌است که: در لرستان قدیم برخی اقوام کرد (قبایل لک در شمال و همچنین در بین فیلیها، ایل محکی) زندگی می‌کنند.

دهخدا در مورد لک‌ها و لهجه لکی می‌نویسد: کردهای لکی در لرستان ساکن و خوش هیکل و تنومندند. رنگ آنها گندمی و مویشان سیاه یا خرمایی تیره‌است. لهجه لکی؛ لهجه‌ای از زبان کردی که مردم هرسین و توابع بدان سخن گویند.  دائرةالمعارف بزرگ اسلامی نیز، لکی را لهجه‌ای از زبان کردی دانسته‌است؛ زبانشناس کانادایی آنونبی نیز در مورد لکی نوشته‌است که نظر فتاح را قبول دارد که لکی را در میان زبان‌های کردی طبقه‌بندی کرده‌است.

ساختار اصلی دستوری و افعال لکی «همانند دیگر لهجه‌های کردی» در زمره زبان‌های شمال غربی ایرانی قرار می‌گیرد. این ارتباط همچنین با مشاهده بقایای ساختار کنایی (ارگاتیو) در لکی تصدیق می‌شود. در گویش لکی مانند سورانی و کرمانجی ویژگی ارگاتیو مشاهده می‌شود، بنابراین زبان لکی شبیه به کردی و از لری متفاوت است. ولی در لرستان ترکیب و واژه‌های لکی به شکل گسترده‌ای به سوی لری تغییر کرده‌اند.

نظریه لری‌تبار

۷۰ درصد واژگان لکی با زبان فارسی مشترک است. ۷۸ درصد با لری خرم‌آبادی و ۶۹ درصد با لری شمالی. لک‌های پیشکوه قویاً خود را لر می‌دانند و لک‌های پشتکوه پیوندهای قوی فرهنگی هم با لرها و هم با کردها نشان می‌دهند.

برخی منابع لکی را در پیوستار تدریجی فارسی-لری-کردی در میان لری و گورانی قرار داده ولی همانندی‌های آن بیشتر به سمت لری می‌دانند. برخی زبان‌شناسان هم لکی را کاملاً در دستهٔ لری طبقه‌بندی کرده‌اند.

زین‌العابدین شیروانی نویسنده کتاب تاریخی بستان‌السیاحه در سدهٔ نوزدهم، لک‌ها به عنوان یکی از ایل‌های لر می‌نامد. در دوران معاصر نیز ح. ایزدپناه نویسنده فرهنگ لکی، کرد دانستن لک‌ها را یک «سوءتفاهم» و ناشی از استفاده واژه کرد از قدیم در معنی مردمان کوچ‌نشین ایرانی‌تبار در سراسر منطقه می‌داند.

در لرستان جایگزینی زبانی به سوی لری در میان گویشوران لکی در جریان است و گویشوران لری نیز به نوبه خود گرایش به استفاده بیشتر از فارسی معیار دارند.

زبان لَکی زبان طوایف لک ایران و از زبان‌های ایرانی شاخه شمال غربی رایج در مناطق غرب ایران است. حدود یک‌ونیم میلیون نفر شامل یک میلیون نفر با زبان مادری (۲۰۰۲) به این زبان سخن می‌گویند.

در مورد این‌که لکی زبانی جدا یا گویشی از لری یا کردی است اختلاف نظر وجود دارد. برخی زبانشناسان گویش لکی را در شاخه گویشهای جنوبی کردی طبقه‌بندی کرده‌اند. اتنولوگ آن را یک زیرشاخه چهارم کردی طبقه‌بندی می‌کند. همچنین برخی آن را مرتبط با لری و برخی آن را زبانی مابین کردی و لری نامیده‌اند و برخی زبان لکی را یک شاخه مستقل زبانهای ایرانی میدانند

از راست به چپ : حسن نوری(سرگروه تفکر و پژوهش) و علی شکری( سرگروه مطالعات اجتماعی پایه ششم)

کِرْمانْشاهْ  نهمین شهر پرجمعیت و یکی از کلان‌ شهرهای ایران و مرکز استان کرمانشاه در ایران می‌باشد که دارای جمعیتی بالغ بر۸۸۴،۷۰۶ نفر و مساحت ۹۳٬۳۸۹٬۹۵۶ متر مربع است. شهر کرمانشاه بزرگترین شهر کردنشین و مهمترین شهر در منطقهٔ مرکزی غرب ایران است. کرمانشاه از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران به شمار می‌رود و پیدایش آن به سده چهارم میلادی باز می‌گردد و از آن دوران تا حمله اعراب به ایران به عنوان دومین پایتخت ساسانیان مورد توجه حکومت بود. در دوران سلجوقیان در قرن یازدهم میلادی کرمانشاه به عنوان شهر ارشد کردستان انتخاب شد. در قرون وسطی شهر کرمانشاه یا قرمیسین در حکم یکی از نواحی چهارگانه عراق عجم شناخته می‌شد. در آن زمان اغلب اوقات ایالت جبال را عراق عجم می نامیده‌اند تا با عراق عرب اشتباه نشود که به طور تقریبی نیز با ناحیه ماد باستانی مطابقت داشت. با گذشت یازده سده از حملهٔ اعراب به ایران، این شهر در دوران قاجار دوباره شکل شهرنشینی خود را باز یافت و به‌دلیل قرارگرفتن در چهارراه دو محور شمال به جنوب و خاور به باختر و نیز همسایگی با کشور عراق و واقع‌شدن بر سر راه شهرهای زیارتی کربلا و بغداد از اهمیت بسیاری برخوردار است. این شهر در جنبش مشروطه سهمی به سزا داشت و در جنگ جهانی یکم و دوم به تصرف نیروهای بیگانه در آمد و پس از پایان جنگ تخلیه شد. همچنین این شهر در جنگ ایران و عراق، خسارت‌های زیادی دید.

شهر کرمانشاه از شمال به کوه فرخشاد، از شمال باختری به کوه طاق‌بستان و از جنوب به سفید کوه ختم می‌شود و یکی از شاهراه‌های ارتباطی خاور و باختر و کهن‌ترین راه گذر از ایران به میان‌رودان است.

شهر کرمانشاه دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است. در سده چهارم میلادی شهر کرمانشاه که در آن دوران روستای خوش آب و هوایی بود به عنوان دومین اقامتگاه پادشاهی ساسانیان برگزیده شد. در دوران ساسانیان باغ‌های بزرگی در این منطقه ساخته شد و تا مدت‌ها مکان خوش‌گذرانی شاهان ساسانی بوده‌است.

کرمانشاه مرکز کشاورزی ایران است و بیشتر درآمد اقصادی این شهر نیز از این راه‌است. همچنین میزان صادرات مواد خوراکی، مصالح ساختمانی و صنایع دستی کرمانشاه در ۳ ماه نخست سال ۱۳۸۸ در مجموع ۹٪ از صادرات کل کشور را شامل می‌شود.

سرگروه هنر پایه دوم دبستان شهید یوسفی روستای معصوم آباد : مهسا محبی

برای مشاهده همه تصاویر بر روی ادامه مطلب کلیک کنید .

دانش آموزان پایه دوم مدرسه شهید یوسفی

نگین مرادپور دانش آموز پایه دوم مدرسه شهید یوسفی و سرگروه قرآن(نُپی) پایه دوم

مهسا غلامی دانش آموز پایه دوم دبستان شهید یوسفی روستای معصوم آباد میربگ

جلو : زهرا خیری

پشت سر : نگین مرادپور

موشن روژی کریم خون زند گه ای طایفه لک بیه ای جنگی شکس هواردوی و وه گرد مال ماولی دوشمنه دوما میهوایا

گویند روزی کریم خان زند که از طایفه لک بوده است در جنگی شکست می خورد و همراه با خانواده در حال فرار بود و دشمن به دنبالش

یه چمه مال و ژن و آیلا بیتی یه کی اه دشمنه لا

به یک چشم زن و فرزند و بار و بنه را می نگریست و با چشم دیگر دشمنان را

یکی اه ژ دوشمنه ل شمشیر تیژیه دسا وه دوما بیتی کریم خون هر موت هه ی کور نوری دس هیز ده! دوشمن دس وردار نوی

یکی از افراد دشمن شمشیر تیز به دست کریم خان را دنبال کرده بود کریم خان وی را خطاب قرار داد ! هان ای پسر(مرد)دست بردار و نیا اما دشمن دست بردار نبود

دشمن هتو نوا و گست شمشیر بشینی او کریم خون ،وکیل ئه ی رّاو نیشتو سر دوزیتیا و شمشیر هونه دار نوم کپولک که بیه

دو کوتا و هر کوتی کته یه لا را

دشمن نزدیک شد(به جلو آمد)و می خواست با شمشیر به کریم خان بزند وکیل به وی فرصت نداد و با چالاکی سرش را کنار زد و چنان بر فرقش زد که دو نیم شد و هر نیمه به طرفی افتاد

کریم خان دسه شمشیر ماچ کردیا و وه لکیا وّت:« تونه مورّین و بختم نمورّی» گه ای گپه ای تاریخ نویسرهیایه

کریم خان دسته شمشیر را بوسید و به زبان لکی گفت: تو می بری و بختم نمی برد که این سخن در تاریخ ثبت گردیده است

یه کی ای بوه شه ل دور کریم خانی ئی گپه وه بیتا وشیاشی:

یکی از شعرای دوره ی کریم خان این سخن را به شعر فارسی در آورده است:

همی رفت و می گفت پژمان به تیغ تو بری و بختم نبرد،دریغ

نفرات اول :

محمد مهدی قاسمی

نازنین غلامی

یاسمن خیری